„Wytłumacz coś dziadersowi, jak za jego czasów tego nie było” – mówi małolat do zioma. Te wszystkie pojęcia pochodzą ze slangu miejskiego, którym porozumiewa się współczesna młodzież. Slang za pomocą mediów społecznościowych trafia do języka potocznego, choć nie ma zgody, czy go wzbogaca. Tak więc dziaders to tzw. leśny dziadek, którego znakiem charakterystycznym jest często powtarzana fraza „Za moich czasów…”. Otóż, za moich czasów takich słów nie było!
Każde pokolenie ma własny styl komunikacji. Współcześnie dzięki szerokiemu dostępowi do informacji za pośrednictwem internetu słowniki używane przez nowe generacje szybko mieszają się ze starszymi. Slang młodzieżowy znacząco ewoluuje i zaskakuje starsze osoby mocniej niż zwykle. Starsi przejmują modne zwroty i słowa, aby umieć dogadać się z młodszymi czy zrozumieć język mediów społecznościowych. Kto stoi w miejscu, ten się cofa.
Dziaders co to znaczy
Co znaczy słowo dziaders? Współczesna młodzież w swoim pokoleniowym komunikacie używa słów dosadniejszych niż jej rodzice. Nie brakuje pojęć, które są humorystycznym odniesieniem do rzeczywistości. Dziadersem potocznie i żartobliwie nazywa się człowieka, głównie mężczyznę, którego zachowanie, poglądy, gusta i sposób bycia są odbierane jako przestarzałe lub wręcz anachroniczne i który nie jest w stanie sprostać nowoczesnej rzeczywistości społecznej.
Jest też inna definicja, wedle której dziaders to obraźliwe określenie mężczyzny zajmującego uprzywilejowaną pozycję społeczną lub polityczną i odwołującego się do niej, aby umocnić swój wizerunek. W tym celu dziaders często wykorzystuje swoich podwładnych lub osoby od niego zależne i na różne sposoby je upokarza czy poucza.
Jeszcze w innym znaczeniu dziadersem potocznie i obraźliwie nazywa się osobę, zwłaszcza mężczyznę, który protekcjonalnie odnosi się do kobiet.
Skąd pochodzi słowo dziaders
W tym znaczeniu autorstwo słowa dziaders przypisuje się osobom związanym ze środowiskiem lewicowym. Jak czytamy na stronie Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego, do upowszechnienia się tego wyrazu przyczyniły się protesty społeczne w związku z opublikowaniem w 2020 roku przez Trybunał Konstytucyjny wyroku w sprawie zgodności ustawy o dopuszczalności aborcji z Konstytucją RP.
Z biegiem czasu określenia zaczęły używać wszystkie strony sporu politycznego dzielącego różne, ale też te same pokolenia Polaków. Słowo dziaders słyszymy w wypowiedziach krytycznych pod adresem przedstawicieli partii prawicowych. Osoby o konserwatywnych poglądach często rewanżują się tym samym, szufladkując jako dziadersów zwolenników lewicy oraz liberałów. Zdaniem i jednych, i drugich, dziaders ma przestarzałe poglądy na rzeczywistość i zwykle myli się w jej ocenie.
Dziaders w slangu
Jak tłumaczy słownik miejski.pl, dziaders to często przedstawiciel płci męskiej (choć zdarzają się kobiety), który mentalnie zatrzymał się w latach swej młodości. Postać jest uosobieniem powrotu do średniowiecza. Żyjąc przeszłością, podchodzi podejrzliwie do wszelkich wynalazków i wzorców kulturowych powstałych mniej niż 30 lat temu. Posiada wrodzone przekonanie o nieomylności oraz olśniewania ciemnoty arbitralnym blaskiem.
Wiedza omnibusa pozwala dziadersowi na wyrażanie eksperckiej opinii w każdym temacie. Odczuwa dyskomfort w konfrontacji z asertywnością. Jak czytamy w słowniku, cechami charakterystycznymi dziadersa jest pobłażliwy uśmiech i napięta żyłka na czole. Skrycie nienawidzi kobiet, a szczególnie chcących decydować o sobie. Pogardza nonkonformizmem, co ma wynikać ze strachu. Tęskni za schematem uległej kobiety w opresji oraz antagonistyczną główną rolą męską we wszechświecie.
Autor wpisu w miejski.pl ryzykuje nawet dość śmiałą tezę o dziadersach, którzy potrzebują przyjmować dzienne dawki poczucia kontroli nad światem, sikając obok muszli toaletowej. Z przeciwnej strony słyszymy, że słowo dziaders jest na siłę forsowane przez lewicowo-liberalne media. Jak podaje jedno z nich, zostało wymyślone przez feministki w celu piętnowania i szybkiej kategoryzacji mężczyzn nie popierających bezkrytycznie praw kobiet.
Mężczyzna (tak się przedstawia) dokonujący tak śmiałych ocen wskazuje, że wyraz został dodany do słownika nowych wyrazów Uniwersytetu Warszawskiego, uczelni słynnej z ideologicznego zacietrzewienia. „Wyraz rzekomo stosowany przez młodzież, w rzeczywistości używany przez uprzywilejowanych, kawiorowych, burżuazyjnych boomerów ze stolicy”.
Dużo mniej obraźliwie brzmi definicja dziadersa jako mężczyzny wychowanego w poprzedniej epoce, który ma problemy ze zrozumieniem współczesnej kultury i obyczajów. Znakiem charakterystycznym dziadersa jest regularnie powtarzana fraza „Za moich czasów…”.
Nie przesądzając, kto ma rację, wyraz wszedł do Wikisłownika dostępnego w internecie. Znajdujemy tam właściwą deklinację oraz trzy pojęcia znaczeniowe. Dziaders jako: 1/ mężczyzna w sile wieku, zwykle wpływowy, który traktuje kobiety lub młode osoby lekceważąco, protekcjonalnie, przedmiotowo, z poczuciem wyższości. 2/ mężczyzna wykorzystujący swoją uprzywilejowaną pozycję społeczną do budowania swojego wizerunku. 3/ osoba o poglądach, gustach lub sposobie bycia, które zdaniem komentatora są przestarzałe i nieadekwatne do teraźniejszości.
Dziaders przykłady użycia
„Wytłumacz mi, jako dziadersowi, co to są te „tiktoki”? Za moich czasów czegoś takiego nie było”.
„Tato, ale z ciebie dziaders, nie obczajasz, o co lata”.
„Polki chcą standardów i wartości unijnych, a nie meblowania ich życia przez dziadersów”.
„Panna ledwo skończyła 20 lat, a już jest dziadersem”.
